Author: Hakan ÖZŞEN
Publishing Date: 2017
E-ISSN: 2147-9364
Volume: 5 Issue: 3
ABSTRACT:
Açık ocak basamaklarında şev duraysızlığı oluşması sonucu meydana gelen kaymalar yaşam kaybı yanında ekonomik kayıplara ve ocak geometrisinin bozulması gibi sonuçlara neden olabilmektedir. Bu tür olayların önüne geçilmesi için alınması gereken tedbirlerin başında emniyetli jeoteknik tasarımlar, desteklemeler, kaya düşme önleme sistemleri ve şevlerde oluşan deformasyonların değişiminin izlenmesi gelmektedir. Bu çalışma, günümüzde halen Yatağan Termik AŞ bünyesine olan ancak ölçümlerin yapıldığı yıl olan 2011’de Türkiye Kömür İşletmeleri Güney Ege Linyitleri İşletmesi’ne (TKİ-GELİ) bağlı olan Yatağan–Eskihisar linyit açık ocağında gerçekleştirilmiştir. Ocakta yapılan incelemeler ve ön değerlendirmeler neticesinde ocağın batı tarafındaki şevlerde şev duraysızlığı olasılığı bulunan alanlar tespit edilmiştir. Bu alanlarda karşılaşılan ve tehlike yaratacağından kuşkulanılan şevdeki hareketi izlemek amacıyla tespit edilen çekme çatlağındaki deformasyon değişimlerinin izlenmesine karar verilmiştir. Bu kapsamda sahada belirlenen bu sorunlu bölgelerde izleme çalışmaları yapılmasına karar verilmiştir. Ocakta dekapaj ve kömür üretimi sonrası batı şevlerinde oluşan gerilim çatlakları ve buna bağlı gelişen şev duraysızlığı olasılığı nedeniyle ölçüm istasyonları kurularak, jeodezik ölçüm yöntemleriyle 216 günlük bir süreçte belirli aralıklarla şev hareketliliği izlenmiştir. Elde edilen veriler sonucunda şevdeki deformasyon hareketliliği değerlendirilmiş ve hareketin orta hızlı bir eğilimde devam ettiği belirlenmiştir. Bu hareketliliğe bağlı bir matematiksel eşitlik geliştirilmiştir. Geliştirilen model sonuçları ile gerçek veriler arasında yüksek korelasyon mevcuttur. Bu model ile şevde gelecekte oluşabilecek deformasyon miktarları ve hızlarını tahmin etme ihtimali oluşabilecektir.
Keywords: Açık işletme, Şev, Duraylılık analizleri, Deformasyon